Lato bez Spiny: zatrzymaj się – twoja głowa też potrzebuje wakacji

Wakacje to dla wielu z nas długo wyczekiwany czas relaksu, wyjazdów i oderwania się od codziennych obowiązków. Ale czy rzeczywiście potrafimy wtedy odpocząć?

W kolejnej odsłonie audycji „Lato Bez Spiny” w Radiu Q przyglądamy się tematowi odpoczynku z psychologicznego punktu widzenia, a także skupiamy się na relacjach z najbliższymi, które często wystawiane są na próbę właśnie podczas wakacji.

Naszym gościem była psycholog Natalia Latecka. Naszą rozmowę rozpoczęliśmy od pytania podstawowego – czym jest prawdziwy odpoczynek?

Z psychologicznego punktu widzenia odpoczynek to nie tylko brak aktywności zawodowej czy sen, ale to świadome i skuteczne przywracanie zasobów, tych psychicznych i fizycznych, które na co dzień tracimy w codziennych obowiązkach i stresie. Na odpoczynek składa się wiele czynników. Na przykład jest to redukcja stresu. W trakcie odpoczynku obniżamy kortyzol, czyli ten hormon stresu i uaktywniamy układ przywspółczulny, który jest aktywny za regenerację. Dodatkowo na sen składa się jako ten najważniejszy fundament, czyli sen. Tutaj jest bardzo ważne, ponieważ jeżeli tego snu mamy za mało, to obniża się nasze samopoczucie, obniża się koncentracja, ale w tym ważnym czasie odpoczynku także jest ważny taki detoks od stron internetowych, od mediów społecznościowych, ponieważ na co dzień jesteśmy cały czas narażeni na bodźce z różnych stron, na powiadomienia właśnie, na różne wiadomości. Dlatego ważne jest, żeby w tym czasie po prostu skupić się na tym, co najbardziej lubimy, na tych aktywnościach, a ograniczyć trochę scrollowanie, skupienie się po prostu na najbliższych osobach, bo to jest świetny czas na to. Ale myślę, że odpoczynek to po prostu jest taki balans między aktywnością a biernością.

Wielu z nas wraca z wakacji… jeszcze bardziej zmęczonych. Dlaczego? Nasz gość podkreśla, że jest to bardzo częste zjawisko. 

Często po wakacjach właśnie wracamy bardziej zmęczeni, sfrustrowani i przytłoczeni, mimo że teoretycznie mieliśmy przestrzeń na to, żeby odpocząć, prawda? No tutaj myślę, że źle zaplanowany urlop. Też przeładowanie tymi atrakcjami. Często chcemy wykorzystać ten czas do maksimum, nie myśląc o tym, że potrzebujemy tego czasu na regenerację. Czyli to jest zwiedzanie na przykład od poniedziałku do piątku, cały czas, bez takich konkretnych przerw. Na przykład też złe nastawienie do urlopu. Chcemy, żeby wszystko było idealnie, żeby wszystko się udało, a na wiele czynników nie mamy wpływu, na przykład na pogodę, czy na opóźnienie w dojazdach. I to wszystko powoduje, że my już jesteśmy zdenerwowani i nie możemy odpocząć. Dlatego trzeba się nastawić po prostu na to, że nieważne jak będzie, jestem na urlopie, będzie fajnie. Po prostu mam ten luksus, że mogę odpocząć.

Podczas rodzinnych wyjazdów często dochodzi do konfliktów. Przyczyną są różne oczekiwania, brak komunikacji i zmęczenie. Często każdy z członków rodziny ma swoją wizję idealnego dnia – i jeśli nie zadbamy o wspólne ustalenia, frustracja narasta.

Każdy chce inaczej wypocząć. Na przykład dzieci chcą zabawy, dorośli chcą odpoczynku, a nastolatkowie chcą niezależności. Więc ciężko czasami pogodzić to, tym bardziej jeżeli o tych oczekiwaniach głośno się nie mówi. To powoduje po prostu frustrację i faktycznie te napięcia mogą się rodzić. Kolejnym powodem może być to, że my na co dzień mamy swoje rutyny, mamy swoje obowiązki, więc też nie ma tak dużo czasu dla tych bliskich tak naprawdę. Czasami na wakacjach jest tak, że my spędzamy z tą rodziną non stop. Co też może powodować, że my po prostu jesteśmy zmęczeni już tymi relacjami. Dlatego przy planowaniu urlopu ważne jest, żeby zaplanować czas i dla siebie, razem i czas osobno. Czyli na przykład, jeżeli jedziemy z mężem i z dzieckiem na wakacje, to niech na chwilę mąż pójdzie z dzieckiem na plażę, a my mamy takie dwadzieścia pół godzin dla siebie, żeby przeczytać książkę, żeby wypić kawę, pójść na spacer, żeby faktycznie pobyć ze sobą sam na sam, a potem robimy zamianę.

Regularny i jakościowy odpoczynek zmniejsza poziom stresu, poprawia sen, nastrój i ogólną odporność psychiczną.

Wielu z nas nie potrafi się zatrzymać – nawet na leżaku z książką. Towarzyszy nam poczucie winy, że „marnujemy czas”. To pułapka współczesnego świata, w którym efektywność stała się wartością nadrzędną.

Psycholog radzi: odpoczynek nie jest luksusem – to konieczność.